هر روز، میلیون‌ها نفر در شهرها از وسایل نقلیه برای حرکت و انجام کارهای روزمره استفاده می‌کنند. این تراکم وسایل نقلیه منجر به افزایش ترافیک و آلودگی هوا می‌شود. طرح‌های ترافیک، به عنوان استراتژی‌ها و راهبردهایی که به منظور کنترل و مدیریت بهینه ترافیک شهری اتخاذ می‌شوند، در برخورد با این چالش اساسی نقش مهمی دارند. اگر مشتاق به آشنایی با طرح ترافیک و قوانین آن هستید با کیان پارک همراه باشید.

طرح ترافیک چیست؟

با توسعه حمل و نقل و افزایش زیرساخت‌های جاده‌ای، اقدامات متنوعی در زمینه مدیریت و کنترل ترافیک شهری به وجود آمده است. در میان روش‌های معمول، اجرای طرح‌های ترافیک برای وسایل نقلیه یکی از اصلی‌ترین و مؤثرترین راهکارها به شمار می‌آید. طبق قوانین طرح ترافیک، در ساعات مشخصی از شبانه‌روز، برخی از وسایل نقلیه از تردد منع می‌شوند. به جز خودروهای حمل و نقل عمومی، اورژانس و خودروهای مرتبط با امور امنیتی، وسایل نقلیه دیگر با رعایت محدودیت‌هایی، مجازند به مناطق پرتراکم وارد ‌شوند. لازم به ذکر است که تمامی نهادهای دولتی نیز مکلف به رعایت این دستورالعمل هستند و از این قاعده مستثنی نمی‌شوند. این اقدامات با هدف بهبود جریان ترافیک و کاهش تراکم‌های شهری اجرا شده‌اند و نقش مهمی در حفظ سلامت و راحتی شهروندان دارند. در سال ۱۳۵۸، مفهوم طرح ترافیک برای مردم تهران معرفی شد. آن زمان، طرح ترافیک به گونه‌ای اجرا شد که تردد خودروهای تک‌سرنشین در مرکز شهر از ساعت 6:30 تا 10 صبح ممنوع بود. این طرح به منظور کاهش و بهبود بار ترافیکی در مرکز شهر اجرا شد. سپس در سال ۱۳۸۴، به دلیل افزایش آلودگی هوای شهر تهران، طرح زوج و فرد به‌ منظور کاهش آلودگی شدید هوا مطرح شد و در همان سال به اجرا درآمد. از ابتدای تابستان ۱۳۹۸، طرح ترافیک به عنوان جایگزین طرح زوج و فرد معرفی شد.

طریقه استفاده از طرح ترافیک

هر خودرویی بدون توجه به پلاک و روز، می‌تواند تا ۲۰ روز در هر فصل بصورت رایگان وارد این طرح شود اما، برای استفاده از این طرح، تمامی خودروها (تهران و شهرستان و حتی مسافر) باید در سامانه تهران من ثبت نام کنند، در غیر این صورت حتی با یک بار وارد شدن در محدوده طرح ترافیک، جریمه شده و بدهی آن‌ در سیستم بعد از ثبت‌نام در سامانه «تهران من» لحاظ خواهد شد. الزامی است که هر فرد، حساب خود را تا یک مبلغ مشخص شارژ نماید. به این صورت، اگر بیش از ۲۰ روز وارد طرح شود، مبلغ مورد نظر به صورت خودکار از حساب او کسر خواهد شد و در صورتی که موجودی حساب برای ورود به طرح کافی نباشد، فرد ۳۰ روز فرصت دارد تا بدهی خود را پرداخت نماید.

ساعات اجرای طرح

اجرای طرح ترافیکی از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۶:۳۰  تا ۱۸ است. ساکنین محدوده‌های طرح ترافیک می‌‌توانند تا قبل از ساعت ۹ یکبار خروج رایگان و بعد از ساعت ۱۶ از یک بار ورود رایگان استفاده کنند. در روزهای پنجشنبه طرح ترافیک اجرا نمی شود اما، طرح کنترل آلودگی هوا از ساعت 6:30 تا 13 در این روز برقرار است.

مبلغ جریمه طرح ترافیک

مقدار جریمه برای ورود به منطقه ترافیکی بدون مجوز به صورت دقیق مشخص نیست، اما بر اساس تحقیقات انجام شده، هر بار که وارد این منطقه بدون داشتن مجوز شوید، باید مبلغی بین ۹۰ تا ۱۱۰ هزار تومان را پرداخت کنید. با این حال، این مبلغ ممکن است بسته به زمان ورود، نوع معاینه فنی و اینکه آیا در آن منطقه سکونت دارید یا خیر، متغیر باشد.

استعلام جریمه طرح ترافیک

با مراجعه به سایت «تهران من» به آدرس my.tehran.ir می توان از میزان بدهی خودرو مطلع شد و با شارژ حساب خود از افزایش بدهی و جریمه خودرو جلوگیری کرده و میزان کل بدهی خودروهای هر حساب کاربری را در صفحه «داشبورد من» و میزان بدهی طرح ترافیک هر خودرو در بخش «خودروهای تحت پوشش من» مشاهده کنند.

سخن پایانی

طرح ترافیک نه تنها یک مجری اقدامات جهت بهبود ترافیک شهری است، بلکه یک ابزار برای مدیریت پایدار ترافیک و بهره‌وری منابع است. این طرح با ارتقاء سیستم‌های ترافیکی، کاهش آلودگی هوا، و افزایش کیفیت زندگی شهروندان، به یک نمونه موفق از هماهنگی بین دولت و جامعه تبدیل شده است. از طریق ساماندهی و تنظیم تردد خودروها، طرح ترافیک به عنوان یک اقدام جامع و هوشمندانه، به مشکلات حاصل از ترافیک شهری پاسخ داده و به‌عنوان یکی از پایه‌های توسعه پایدار شهری، در مسیری نوآورانه حرکت می‌کند. این طرح نقطه تمرکز خود را بر بهره‌وری از فناوری و ارتقاء خدمات به شهروندان قرار داده و نشان دهنده تعهد جدی دولت به ایجاد یک محیط حمل‌ونقل پایدار و هوشمند است. با این پشتوانه، طرح ترافیک نه تنها به بهبود فرآیند ترافیک شهری کمک می‌کند، بلکه به سوی یک زندگی شهری با کیفیت‌تر، سالم‌تر، و پویاتر هدایت می‌شود. این نمونه موفق از هماهنگی و همکاری بین نهادها و اجتماع، نشان از اهمیت طراحی و اجرای طرح‌های هوشمند برای مدیریت بهتر شهرها دارد.