اگر والد هستید، مربی مهد کودک هستید یا درهربستردیگری با کودکان درارتباطید، حتما دیدهاید که کودکی موقع نقاشی خورشید را آبی بکشد، درختها را بنفش، خانهها را معلق درآسمان یا چیزهای عجیب دیگر! بسیاری ازما ناخودآگاه میخواهیم کودک را اصلاح کنیم و به او راهکارهای واقعگرایانه نشان دهیم، اما با این کاردرحال کشتن خلاقیت درذهن اوهستیم. خلاقیت درهمه کودکان وجود دارد، در واقع، این مهارتی است که آینده کودک را در حل مسائل، نوآوری و رشد فردی شکل میدهد. اما چگونه میتوان این استعداد را پرورش داد؟ دراین صفحه از وبسایت کیان پارک، با روشهای عملی و علمی پرورش خلاقیت در کودکان آشنا خواهیم شد.
محیطی آزاد و بدون محدودیت برای کودک
کودکان را تشویق کنید دنیای اطرافشان را جستجو و کشف کنند. آنها دانشمندان کوچکی هستند که در حال بازی با شن و ماسه، در واقع قوانین فیزیک را یاد میگیرند! اجازه دهید با گیاهان صحبت کنند، سنگها را لمس کنند و ازبالا و پایین رفتن از درختها لذت ببرد. بهجای اینکه از جملات نهیکننده مثل «با خاک بازی نکن، کثیف میشی»، استفاده کنید، بگویید: «بیا ببینیم اگر آب رو روی خاک بریزیم، چه اتفاقی میافته!» این تغییر زاویه دید، کودک را از چارچوبهای محدودکننده رها میکند و به کشف دنیا تشویق میکند.
نظرات کودک را بدون قضاوت، پذیرا باشید
اگر کودکی بگوید «من فکر میکنم ابرها از پنبه درست میشوند»، واکنش شما چیست؟ بهترین کار در این مواقع این است که از او بپرسید چه چیزی باعث شده چنین فکری بکند؟ کودکان زمانی خلاقتر میشوند که بدانند ایدههایشان مسخره نمیشود و هرکس میتواند در ذهن خود به هرچیز همانطور که میخواهد، فکر کند. درخانه «زمان ایدهپردازی» داشته باشید، جایی که هر کسی هر ایدهای که به ذهنش میرسد را بدون هیچ نقد یا تصحیحی، مطرح کند.
ابزارها و فرصتهای خلاقانه فراهم کنید
بخشی از اتاق کودک را به ابزارهای رنگارنگ، مثل مدادرنگی، خمیربازی، آبرنگ و گل رُس اختصاص دهید. به کودک نشان دهید که این ابزارها برای خلق تصاویر و اشکال هستند. مثلا، وقتی فرزندتان خمیر بازی دارد، به جای اینکه بگویید «یک گل درست کن»، بگذارید خودش تصمیم بگیرد و اگر چیزی عجیب و غریب ساخت، از او بپرسید: «این چیه؟ چطور به فکر ساختنش رسیدی؟»
به فعالیتهای هنری تشویقش کنید
هنرهمیشه بهترین راه ابراز احساسات و تخیلات بوده. وقتی کودک نقاشی میکشد، از او نپرسید «این چیه؟» بلکه بگویید: «میشه دربارهش بیشتر بگی؟» این کار باعث میشود او با هیجان بیشتری از تخیلش بگوید و جرئت تجربههای جدید را به دست بیاورد. همچنین، میتوانید او را به گالریهای هنری ببرید و بپرسید: «به نظرت این نقاشی چه احساسی رو نشون میده؟»
کودک را به پرسشگری و کنجکاوی ترغیب کنید
کودکان زیاد میپرسند. «چرا آسمان آبی است؟» «چرا گربهها مثل ما راه نمیروند؟» به جای اینکه از پاسخ دادن خسته شوید، به آنها کمک کنید خودشان جواب را پیدا کنند. مثلا، اگر کودکتان میپرسد «چرا ماه تغییر شکل میده؟» با هم به کتابهای دایرهالمعارف مراجعه کنید، یا یک شب با تلسکوپ به ماه نگاه کنید و اجازه دهید خودش کشف کند. بعضی سوالات ممکن است عجیب یا چالشبرانگیز باشند. مثلا اگر کودکی بپرسد «چرا پرندهها نمیافتند؟» به جای پاسخ کوتاه «چون بال دارند»، او را به تفکر و آزمایش دعوت کنید.
چالشهای فکری و بازیهای خلاقانه راه بیندازید
بازیهایی مانند شطرنج، پازلهای متنوع و بازیهای معمایی، ذهن کودک را برای حل مسئله به چالش میکشند. اما برای پرورش خلاقیت در کودکان، بازیهایی مهمتر هستند که کودک خودش آنها را طراحی میکند. مثلا، از او بخواهید برای عروسکها یا ماشینهای اسباببازیاش، یک بازی جدید بسازد و قوانین آن را توضیح دهد.
بیشتر بخوانید: تاثیر بازی بر رشد فکری و خلاقیت کودکان
کودک را به بازیهای تخیلی و نقشآفرینی تشویق کنید
یک کیسه پر از لباسهای قدیمی، عینک، کلاه و وسایل متفرقه میتوانند در اتاق کودکتان به عنوان اسباببازیهایی خلاقانه جا داشته باشند. کودک را تشویق کنید که نقش دکتر، فضانورد، کارآگاه یا حتی هیولای مهربان را بازی کند. این کار هم برای پرورش خلاقیت در کودکان موثر است، هم مهارتهای اجتماعیاش را ارتقا میدهد.
به تفاوتها احترام بگذارید
اگر کودک به شما گفت «من فکر میکنم ماشینها باید بال داشته باشند»، متعجب و وحشتزده نشوید. از او بپرسید: «چطور میشه این ایده رو به واقعیت تبدیل کنیم؟» این نوع برخورد، کودک را به فکر کردن بیشتر وادار میکند.
کودک را به پیداکردن راهحلهای جدید دعوت کنید
بعد از شنیدن سوالات عجیب یا ایدههای غیرممکن، جوابهای کوتاه و کلیشهای ندهید. موقعیتی ایجاد کنید که کودک خودش راهحل پیدا کند. مثلا، اگر یک لیوان شکست، از او بپرسید: «چطوری میتونیم بدون اینکه به کسی آسیب برسه، جمعش کنیم؟» این نوع سوالها ذهن کودک را وادار به تفکر و نوآوری میکند.
ایجاد فرصت برای همکاری و تبادل ایدهها با دیگر کودکان
به جای اینکه کودک را در کلاسهای متعدد که به شکل انفرادی برگزار میشوند، ثبتنام کنید، او را در فعالیتهای گروهی مانند نمایشهای کودکانه یا پروژههای مشترک ثبتنام کنید. در این محیطها، او یاد میگیرد که چطور ایدههایش را با دیگران به اشتراک بگذارند و نظرات آنها هم بشنوند.
تلاشها و دستاوردهای کودک را ارزشمند بشمارید
تحسین کلی مثل «آفرین! عالی شد» را کمتر بگویید. سعی کنید از تشویق عنواندار استفاده کنید: «چقدر رنگهایی که انتخاب کردی جالبن! چه چیزی باعث شد این رنگها رو انتخاب کنی؟» این کار به کودک حس ارزشمندی میدهد و مشخصا به او گوشزد میکند که کدام کارش دقیقا ارزش تحسین داشته.
برای فعالیتهای منظم و هدفمند برنامه ریزی کنید
بعضی از کودکان در محیطهای برنامهریزیشده بهتربه یادگیری علاقه نشان میدهند. مثلاً داشتن یک ساعت مشخص برای نقاشی یا داستاننویسی، ممکن است بهتر باعث پرورش خلاقیت در کودکان بشود. با این حال، خلاقیت در آزادی شکوفا میشود. بگذارید برخی لحظات کودک بدون برنامه باشد، تا بتواند خودش چیزی بسازد، چیزی کشف کند، یا حتی فقط به ابرها نگاه کند و رویاپردازی کند.
خلاقیت، کلید موفقیت کودک شما
اگر تا امروز فکر میکردید خلاقیت تنها به معنی ساختن آثار هنری یا ابداعات علمی است، وقت آن رسیده که تغییر عقیده بدهید. خلاقیت میتواند در سادهترین اتفاقات روزمره به ما کمک کند و برای رویارویی با چالشهای زندگی به کار بیاید. امروزه، موفقیت از آن کسانی است که از مرزها و چارچوبهای عادی فراتر رفته و ایدههای تازه در سر میپرورانند. از طریق ایجاد محیطی آزاد، فراهم کردن ابزار مناسب و تشویق به پرسشگری و نوآوری، میتوانیم زمینهساز رشد و پرورش خلاقیت در کودکان شویم و مهارت حل مسئله را در آنها تقویت کنیم. این سرمایهگذاری نهتنها آینده کودک را روشن میکند بلکه دنیای اطراف ما را به جایی بهتر تبدیل خواهد کرد.
بدون دیدگاه